Hướng dẫn Soạn Bài 15: Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí của công dân, sách giáo khoa GDCD lớp 9. Nội dung bài Giải bài 1 2 3 4 5 6 trang 55 56 sgk GDCD 9 bao gồm đầy đủ phần lý thuyết về công dân trong đời sống, pháp luật, phần trả lời câu hỏi gợi ý và phần giải bài tập cuối bài học để giúp các em học sinh học tốt môn GDCD lớp 9.
I. Đặt vấn đề
Hướng dẫn Trả lời câu hỏi Gợi ý trang 52 sgk GDCD 9
a) Em hãy nhận xét các hành vi trên và cho biết người thực hiện từng hành vi mắc lỗi gì?
Trả lời:
– Hành vi (1): Xây nhà cao tầng, không giấy phép → Xây nhà trái phép; đổ phế thải xuống cống thoát nước.
– Hành vi (2): Đua xe, vượt đèn đỏ → Vi phạm Luật An toàn giao thông.
– Hành vi (3): Tâm thần, đập phá → Mắc lỗi nhưng không vi phạm pháp luật.
– Hành vi (4): Cướp giật dây chuyền, túi xách → Tội trộm, cướp tài sản.
– Hành vi (5): Vay tiền dây dưa không trả → Xâm phạm tài sản của người khác.
– Hành vi (6): Chặt cây, tỉa cành không đặt điểm báo → Vi phạm nội quy an toàn lao động.
b) Những hành vi đó đã gây hậu quả gì?
Trả lời:
– Hành vi (1): Gây tắc cống, ngập nước, vi phạm quy định về xây dựng.
– Hành vi (2): Gây thiệt hại về người và của.
– Hành vi (3): Làm hỏng mất tài sản quý.
– Hành vi (4): Gây tổn thất tài chính cho người khác.
– Hành vi (5): Gây tổn thất tiền bạc của người khác.
– Hành vi (6): Làm cho người đi đường bị thương.
c) Theo em, người thực hiện hành vi trên sẽ phải chịu trách nhiệm gì đối với hậu quả gây ra?
Trả lời:
Các hành vi trên (trừ hành vi (3)) phải chịu trách nhiệm pháp lí về hành vi của mình.
II. Nội dung bài học
1. Vi phạm pháp luật là gì?
– Là hành vi trái pháp luật, có lỗi do người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện, xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.
– Vi phạm pháp luật là cơ sở để xác định trách nhiệm pháp lí.
2. Dấu hiệu nhận biết vi phạm pháp luật
– Là hành vi trái pháp luật.
– Thực hiện pháp luật không nghiêm như: Trốn thuế giá trị gia tăng.
– Thực hiện pháp luật không đúng: Đi vào đường cấm, vượt đèn đỏ, đi trái chiều,…
– Là hành vi cụ thể của con người: tức là không phải thể hiện bằng hành động chứ không phải suy nghĩ và tư tưởng.
– Là hành vi có lỗi: Chủ thể có lỗi khi biết rằng việc mình làm gây ra tác hại nhưng vẫn làm không từ bỏ.
3. Các loại vi phạm pháp luật
– Vi phạm pháp luật hình sự (tội phạm):
+ Buôn bán ma túy, giết người,…
+ Vi phạm pháp luật hành chính.
+ Trốn thuế, làm hư hỏng thất thoát tài sản của nhà nước…
– Vi phạm pháp luật dân sự:
+ Tranh chấp đất đai nhà cửa.
+ Vi phạm kỉ luật.
+ Học sinh đi học trễ, không làm bài tập về nhà, không chấp hành đúng quy định lao động.
4. Trách nhiệm pháp lí
– Là nghĩa vụ đặc biệt mà cá nhân, tổ chức, cơ quan vi phạm pháp luật phải chấp hành những biện pháp bắt buộc do nhà nước quy định.
– Có các loại trách nhiệm pháp lí sau:
+ Trách nhiệm hình sự: là trách nhiệm của người phạm tội phải chịu hình phạt và các biện pháp tư pháp được quy định trong bộ luật hình sự, nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền và lợi ích của người phạm tội. Trách nhiệm hình sự do tòa án áp dụng đối với người có hành vi phạm tội.
+ Trách nhiệm hành chính: là trách nhiệm của người ( cơ quan, tổ chức ) vi phạm các nguyên tắc quản lí nhà nước phải chịu các hình thức xử lí hành chính do cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng.
+ Trách nhiệm dân sự: là trách nhiệm của người ( cơ quan, tổ chức )có hành vi vi phạm pháp luật dân sự phải chịu các biện pháp nhằm khôi phục lại tình trạng ban đầu của các quyền dân sự bị vi phạm.
+ Trách nhiệm kỉ luật: là trách nhiệm của người vi phạm kỉ luật phải chịu các hình thức kỉ luật do thủ trưởng cơ quan xí nghiệp, trường học áp dụng với cán bộ, công nhân viên, học sinh của cơ quan, tổ chức mình.
III. Bài tập
1. Hướng dẫn Giải bài 1 trang 55 sgk GDCD 9
Em hãy xác định các hành vi sau đây vi phạm pháp luật gì (hành chính, hình sự, dân sự) hay vi phạm kỉ luật.
Trả lời:
2. Hướng dẫn Giải bài 2 trang 55 sgk GDCD 9
a) Một người lái xe uống rượu, không làm chủ được tay lái đã đâm vào xe máy của người đi đường;
b) Một em bé lên 5 tuổi, nghịch lửa làm cháy gian bếp của nhà hàng xóm.
Trả lời:
Trường hợp (b) không phải chịu trách nhiệm pháp lí về hành vi của mình; vì em bé mới 5 tuổi (chưa đến tuổi quy định pháp luật).
3. Hướng dẫn Giải bài 3 trang 55 sgk GDCD 9
Do muốn có tiền tiêu xài, Nam – học sinh lớp 9 (14 tuổi), đã nhận lời chuyển một gói hàng lớn để lấy tiền. Trên đường đi đưa hàng Nam đã bị các chú công an kiểm tra và phát hiện trong gói hàng có ma tuý. Các chú công an đã giữ Nam lại.
Theo em, trong các ý kiến sau đây, ý kiến nào là đúng? Vì sao?
a) Nam sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự, vì vận chuyển ma tuý là phạm tội;
b) Nam không phải chịu trách nhiệm hình sự vì ít tuổi;
c) Nam không phải chịu trách nhiệm hình sự, vì bị lừa, khi nhận chuyển gói hàng không biết có ma tuý ở trong.
Trả lời:
Trường hợp a) là đúng. Nam phải chịu trách nhiệm hình sự. Bởi Nam biết vận chuyển ma túy là sai trái nhưng vẫn cố ý phạm tội.
4. Hướng dẫn Giải bài 4 trang 56 sgk GDCD 9
Tú (14 tuổi – Học sinh lớp 9) ngủ dậy muộn nên mượn xe máy của bố để đi học. Qua ngã tư gặp đèn đỏ, Tú không dừng lại, phóng vụt qua và chẳng may va vào ông Ba – người đang đi đúng phần đường của mình, làm cả hai cùng ngã và ông Ba bị thương nặng.
Hãy nhận xét hành vi của Tú. Nêu các vi phạm pháp luật mà Tú đã mắc và trách nhiệm của Tú trong sự việc này.
Trả lời:
– Hành vi của Tú đã vi phạm luật an toàn giao thông.
– Các vi phạm pháp luật mà Tú mắc phải:
+ Đi xe máy khi chưa đủ tuổi quy định;
+ Vượt đèn đỏ → gây hậu quả nghiêm trọng: Làm ông Ba bị thương nặng.
– Trách nhiệm của Tú trong sự việc này:
+ Tú và gia đình Tú phải xin lỗi ông Ba và có trách nhiệm bồi dưỡng, chăm sóc ông Ba;
+ Bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.
5. Hướng dẫn Giải bài 5 trang 56 sgk GDCD 9
Trong các ý kiến sau, ý kiến nào đúng? Vì sao?
a) Bất kì ai phạm tội cũng đều phải chịu trách nhiệm hình sự ;
b) Trẻ em dù có phạm tội nặng đến đâu cũng không phải chịu trách nhiệm hình sự;
c) Những người mắc bệnh tâm thần không phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình;
d) Người dưới 16 tuổi không phải chịu trách nhiệm hình sự;
đ) Người dưới 18 tuổi không phải chịu trách nhiệm hành chính;
e) Người từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt hành chính về mọi vi phạm hành chính do mình gây ra.
Trả lời:
– Ý kiến đúng: (c), (e).
– Ý kiến sai: (a), (b), (d), (đ).
6. Hướng dẫn Giải bài 6 trang 56 sgk GDCD 9
Theo em, vi phạm đạo đức có phải là vi phạm pháp luật không ? Hãy so sánh sự giống nhau, khác nhau giữa trách nhiệm đạo đức và trách nhiệm pháp lí.
Trả lời:
– Vi phạm đạo đức không phải là vi phạm pháp luật.
– Giống nhau: Đều là những quan hệ xã hội được pháp luật thừa nhận, nhằm điều chỉnh quan hệ giữa con người với con người.
– Khác nhau:
+ Trách nhiệm đạo đức: Bằng tác động của dư luận – xã hội, thực hiện mang tính tự giác và tự ý thức.
+ Trách nhiệm pháp lí: Bắt buộc thực hiện bằng biện pháp cưỡng chế của Nhà nước.
“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com”